Der, Die, Das
Tajne roda u nemačkom jeziku
Der, Die, Das; Tajne roda u nemačkom jeziku
Konstantin Vajenas
Godina izdanja 2021.
Kornet i Centar Metodije
Urednik i stručni konsultant Pavle Ćosić
Prevod i predgovor Milena Višnjić
Za izdavača Sergije Frangeš
Obrada korica Maja Gačanović
Tehnička obrada Dušan Šević
156 strana
ISBN 978-86-86673-49-7
Original
Constantin Vayenas
Der, Die, Das: The Secrets of German Gender
ISBN 978-3-9524810-0-4
Iz predgovora srpskom izdanju
Evo jedne zanimljive knjige o kojoj se u poslednje vreme veoma polemiše. Konstantin Vajenas ovo delo piše – a Kornet ga izdaje u srpskom prevodu – u nadi da će onima koji uče nemački jezik kao strani biti od izvesne, možda i suštinske pomoći. U nemačkom jeziku postoji muški, ženski i srednji rod imenica i on je označen određenim članom der, die ili das koji stoji uz imenicu. Budući da se svaka imenica uči zajedno sa gramatičkim rodom, upravo ta dodela gramatičkog roda predstavlja najveću poteškoću učenicima nemačkog jezika. Pisano na engleskom, ovo delo se pre svega obraća govornicima engleskog koji uče nemački, budući da u engleskom ispred imenice ne stoji član koji označava rod te imenice.
Ova knjiga je svakako korisna i govornicima srpskog. Srpski jezik poznaje muški, ženski i srednji rod imenica, ali postoje dve bitne stvari koje treba naglasiti: Prvo, iako postoji dosta primera gde se rodovi imenica u oba ova jezika poklapaju, te lako dolazi do transfera, odnosno preslikavanja roda iz maternjeg jezika u nemački, to nije uvek slučaj. Taman kad govornici srpskog pomisle da je gramatički rod u nemačkom lak, pogreše u dodeli roda i shvate da svaku nemačku imenicu moraju da nauče zajedno sa određenim članom koji ispred nje stoji i koji je istovremeno marker roda. Dakle, da nauče napamet. Tako učenje roda nemačkih imenica i nama predstavlja poteškoću. Drugo, svaka imenica u srpskom ima svoj rod koji je u odnosu na nemačke imenice prećutan ili nevidljiv (kuća, drvo, pas). Naime, on postaje vidljiv tek kad koristimo npr. pokazne zamenice (ta kuća, ovo drvo, takav pas) ili prisvojne zamenice (moja kuća, tvoje drvo, njegov pas), ali ne postoji određeni član koji se navodi uz imenicu kao marker roda.
Ova knjiga će, dakle, značiti kako govornicima srpskog i drugih jezika u kojima se rodovi imenica razlikuju u odnosu na nemački, tako i govornicima onih jezika koji ne poznaju kategoriju roda.
Kad se naviknete na ideju da za svaku imenicu u nemačkom morate da znate rod, sledeći korak je da pokušate da olakšate sebi učenje tako što ćete shvatiti zašto su neke imenice baš jednog određenog roda. Koliko će vam ova knjiga značiti prilikom učenja nemačkog, isključivo je na vama. Ono što je sigurno – bez poznavanja roda imenica se u nemačkom jeziku jednostavno ne može, ako želite da pravite smislene i gramatički ispravne rečenice.
Vajenas smatra da je sve mnogo lakše kad se shvate principi kojima se rukovodi pri dodeljivanju muškog, ženskog ili srednjeg roda nemačkim imenicama. On navodi dva pravila za imenice svakog pojedinačnog roda. Pravilo 1 čine kategorije i tu se imenice grupišu po semantici. Pravilo 2 čine glasovi. Kad je reč o kategorijama, autor navodi imenice koje su jednog određenog roda zato što potpadaju pod isti nadređeni pojam, te tako čine zajednički skup (npr. muškog roda su dani u nedelji, meseci u godini, godišnja doba, strane sveta, padavine, vetrovi, itd.). Ovo nije novina za učenike nemačkog. Novina je u tome što Vajenas iznalazi imenice koje po svojim značenjskim odlikama mogu da se povežu u nove kategorije. On poziva čitaoca da promišlja, pravi analogije i da i sam stvara nove kategorije.